www.kiato.eu

Το Κρυονέρι βρίσκεται νότια του Κιάτου και στο γεωγραφικό κέντρο της Κορινθίας σε ίσες περίπου αποστάσεις από τη θάλασσα και τον ορεινό όγκο του νομού. Είναι χτισμένο αμφιθεατρικά σε υψόμετρο 740 μ. και με πανοραμική θέα στον Κορινθιακό και Σαρωνικό κόλπο. Νοτιοδυτικά του χωριού υψώνεται το όρος Βέσιζα (1.207 μ.) που αποτελεί το φυσικό όριο προς το οροπέδιο της Στυμφαλίας. Από το βουνό αυτό πηγάζει ο ποταμός Ελισσώνας, ο οποίος διασχίζει το Κρυονέρι πριν χυθεί στον Κορινθιακό Κόλπο, στο Κιάτο.

 

Ο πληθυσμός είναι 961 κάτοικοι. Ανήκει στον πρώην Δήμο Σικυωνίων. Στο χωριό λειτουργούν Νηπιαγωγείο, Δημοτικό Σχολείο και Γυμνάσιο. Κύρια ασχολία των κατοίκων είναι η γεωργία.

Σε απόσταση 4 χλμ. Από το Κρυονέρι, σε υψόμετρο 900 μ. Βρίσκεται η Ι. Μ. Λέχοβας.

Νοτιοδυτικά του χωριού, σε υψόμετρο 1.000 περίπου μέτρων, κατασκευάσθηκε το 1974-1975 ο «Κοργιαλένειος Αστρονομικός Σταθμός Κρυονερίου» (γνωστός περισσότερο ως «Αστεροσκοπείο Κρυονερίου»), με το μεγαλύτερο τότε τηλεσκόπιο στην Ελλάδα. Το κατοπτρικό τηλεσκόπιο των 122 cm κατασκευής Grubb Parsons με το οποίο εκτελούνται όλα τα προγράμματα νυκτερινής αστρονομίας και είναι ένα από τα μεγαλύτερα των Βαλκανίων. Ο σταθμός διαθέτει ξενώνα όπου φιλοξενούνται Έλληνες και ξένοι αστρονόμοι που εργάζονται στο τηλεσκόπιο. Υπάρχει επίσης και ένας θάλαμος κενού για αλουμίνωση κατόπτρων.

 

Ιστορικά Στοιχεία

Το όνομα Κρυονέρι το πήρε το 1954. Νωρίτερα ονομαζόταν Μάτσανι. Το χωριό υπήρχε κατά την επανάσταση του 1821. Αυτό επιβεβαιώνεται από ένα αντιμήσιο ενός ναού του χωριού όπου αναγράφεται ότι ο ναός εγκαινιάσθηκε το 1821. Το Κρυονέρι συμμετείχε ενεργά στον αγώνα του 1821 για την αποτίναξη του Τούρκικου ζυγού. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, μαζί με τον υπουργό των Στρατιωτικών Ανδρέα Λόντο, ήρθε στο Σούλι και όρισε ως αρχηγό της ομάδας του Κρυονερίου τον Στεργιόπουλο. Το έγγραφο του διορισμού του Στεργιόπουλου σώζεται μέχρι σήμερα. Μετά την επανάσταση, φεύγοντας οι Μπεκήρ Αγάς και Ντελή Αγάς, που είχαν στη δικαιοδοσία τους όλη την περιοχή, άφησαν ορισμένα συμβόλαια, κυτάπια, που έδειχναν σε ποιον Έλληνα ανήκει η κάθε τοποθεσία, πώς ποτίζονται τα κτήματα κ.ά. Αυτά τα κυτάπια είχαν ισχύ μέχρι τελευταία.

Μέχρι το 1912 οι άνδρες φορούσαν φουστανέλες και οι γυναίκες βλάχικα μισοφόρια, σεγκούνες, κεντητές ποδιές και μεταξωτά μαντήλια. Ο τελευταίος φουστανελοφόρος ήταν ο Αλέξιος Παππάς που πέθανε το 1968 σε ηλικία 96 ετών. Τα πρώτα ευρωπαϊκά κοστούμια εμφανίσθηκαν στο χωριό από τους ελληνοαμερικανούς μετανάστες που ήρθαν να πολεμήσουν στον πόλεμο του 1912. Οι ιερείς μέχρι το 1928 φορούσαν την τσιάκα. Ο πρώτος αυτοκινητόδρομος που συνέδεε το χωριό με το Κιάτο κατασκευάστηκε το 1957 και ο ηλεκτρισμός ήρθε στο χωριό στις 29 Δεκεμβρίου 1962. Ο καθεδρικός ναός της Αγίας Τριάδας είναι βασιλικού ρυθμού και κατασκευάστηκε το 1880.